Behind The Wall (Nederlandse Editie)
This is a review of the Dutch edition of Hugh Fielder's Pink Floyd biography Behind The Wall.
There is nothing wrong with your browser as the review is in Dutch as well.
Er zijn niet zoveel Nederlandstalige Pink Floyd biografieën bij mijn weten. Eigenlijk ken ik er slechts een: William Ruhlmanns low budget Pink Floyd, een boek dat waarschijnlijk rechtstreeks in de ramsj terechtkwam en dateert uit 1994. Nu, met een nieuw Floyd album in de rekken en kerstmis voor de deur is er een Nederlandse vertaling van Hugh Fielders Behind The Wall dat in oktober 2013 uitkwam en ook al niet te veel potten brak. Ik dien ook even Charles Beterams Pink Floyd In De Polder (2007) te vermelden dat een overzicht bevat van de Pink Floyd optredens in België en Nederland en dat ik, tot mijn grote schande, nog steeds niet gelezen heb. Spijtig want ik zou graag willen weten wat hij te zeggen heeft over de doortocht van de jongens in mijn geboortestad Leuven in februari 1968, tijdens de taalrellen die hadden geresulteerd in het ontslag van de toenmalige regering. Blijkbaar brak er een vechtpartij los in de zaal tussen Vlamingen en Walen die enigszins geamuseerd werd bekeken door de bandleden en die er verder niets van begrepen op een 'Fuck Belgium' commentaar na (Nick Mason bericht hier overigens foutief over in zijn autobiografie Inside Out). Een Franstalig artikel over dit incident vind je hier: Pink Floyd en Belgique.
Rammelende Blues
Maar over naar de orde van de dag. Hugh Fielder is een rockjournalist en -criticus, die een aantal boeken op zijn actief heeft staan en blijkbaar ook heeft meegewerkt aan meerdere 'Inside' DVD-documentaires (Pink Floyd, Genesis, Led Zeppelin,...), documentaires waarvan je enkel kan zeggen dat ze van een zeer twijfelachtig allooi zijn. Een pluspunt is dan weer wel dat zijn vader, Denis Fielder, een bevlogen muziekleraar was die onder meer Syd Barrett en Roger Waters de beginselen van het vak bijbracht. Hugh is van Cambridge, een aantal jaren jonger dan de Pink Floyd leden en in 1965 was hij zanger bij The Ramblin' Blues die op een dag zonder gitarist kwamen te staan, net voor een optreden. Ze huurden David Gilmour in die een vlekkeloos parcours reed en er was enkel het probleem dat Gilmours gage even hoog was dan wat de band gekregen had voor het hele optreden. Pink Floyd 'Behind The Wall' is dus zijn kans op een revanche, hoewel we er ongeveer zeker van zijn dat Gilmour nog steeds de meestverdienende is van de twee.
Het boek heeft als ondertitel 'de complete geïllustreerde geschiedenis' en dat is het ook, het is rijkelijk voorzien van bekende en onbekende foto's en bevat ook illustraties van posters, tickets, backstage passen, singlehoezen en dergelijke. Tekst en beeld vullen elkaar mooi aan en het is niet zo dat de tekst enkel een lapmiddel is om een fotoboek te verkopen, zoals in een aantal andere biografieën het geval is. Grafisch is het boek af, vaak is ook de achtergrond van het tekstveld gekleurd, wat zeer mooi oogt, maar in een paar gevallen de tekst moeilijk leesbaar maakt, een detailkritiek misschien.
De tekst is eenvoudig, accuraat, to-the-point, verstaanbaar voor de Pink Floyd leek, en dat is klaar duidelijk het publiek waarvoor dit werd geschreven. Hugh Fielder is een belezen man en vermeldt eerlijk waar hij de mosterd heeft gehaald, wat niet altijd gebeurt in biografieën, nietwaar Rob Chapman? Anderzijds is Hugh Fielder enkel een raconteur, hij heeft feiten en anekdotes geplukt uit andere boeken en artikels en herhaalt die, netjes geordend, op zijn eigen manier. Enkel in de Cambridge-sectie, aan het begin van het boek en het begin van de Pink Floyd geschiedenis, voegt hij wat toe. Dit is dus geen Pink Floyd studie zoals Mark Blake er een schreef, maar dat was ook niet de bedoeling. Dit is hapklare brok.
Tekst
Zijn er dan geen punten van kritiek? Jazeker die zijn er, maar enkel wanneer een Sydioot en Floyd-fanaticus de tekst uitvlooit, op zoek naar een bron van ergernis. Hier gaan we dan.
Op bladzijde elf staat te lezen:
Barrett speelde gitaar [bij Geoff Mott and the Mottoes] en zong covers van Buddy Holly en Eddie Cochran. Ook leverde hij instrumentale bijdragen aan de aankomende Britse gitaarband The Shadows.
Syd Barrett die als broekvent songs leurde aan The Shadows, dat kan toch
niet waar zijn?
Het is ook niet waar want in de Engelse, originele tekst staat:
Barrett played guitar and sang covers of Buddy Holly and Eddie Cochran while also performing instrumentals by seminal British guitar band the Shadows.
Dit is dus blijkbaar een vertaalfout van Ireen Niessen van Vitataal die dit boek een Nederlandse zwier gaven.
Als lezer heb ik me hier en daar geërgerd aan de vertaling die me, om het enigszins pejoratief uit te drukken, wat te Noord-Nederlands getint is voor deze Zuid-Nederlander van het Vlaamse type. Ik kan aannemen dat 'Pink Floyd played like bums that night' niet zo makkelijk te vertalen valt en dat 'Pink Floyd speelde als een stel lapzwansen' (p. 31) eigenlijk een geniale inval is. Waar ik wel moeilijkheden mee heb is dat het David Gilmour citaat
nudge, nudge... if such and such happened, and if this, and if that... would you be interested in it... (citaat te vinden in: December 17th 1976 - Capital Radio PF Story - part 1)
in het Nederlands klinkt als
Hé joh... als zus en zo zou gebeuren, en dit en dat, zou je dan belangstelling hebben? (p. 38)
Hé joh, geen Vlaming die dit over de lippen krijgt en het zwakt het tongue-in-cheek 'nudge nudge' enigszins af.
Het boek is gelardeerd met vlotte taal ('het leek alsof Rick Wright zijn snor drukte', p. 133) wat deze plechtstatige dinosauriër, die Abraham heeft gezien, raar in de oren klinkt, maar dit boek is dan ook geschreven om een jong publiek wat bij te brengen over deze prachtband, dus wat schwung is waarschijnlijk niet misplaatst. Over taal en taalgevoeligheden kan je net zolang redetwisten als Gilmour en Waters deden over de klankkleur van Dark Side Of The Moon, uiteindelijk heeft iedereen en niemand gelijk en dient er een compromis gesloten te worden.
Bronkennis
Hugh Fielder heeft zelf ook een aantal fouten gemaakt in het boek. Zoals eerder aangehaald citeert Fielder verscheidene bronnen, meestal met kennis van zake, maar als de inhoud inmiddels achterhaald werd, gaat het natuurlijk om foutieve informatie. Zo weten we intussen dat Davy 'O List slechts eenmaal Barrett verving tijdens de Jimi Hendrix package tour en niet meerdere malen, blijkbaar heeft Fielder nou net niet Pigs Might Fly van Mark Blake gelezen (dat blijkt overigens uit de bibliografie achteraan):
'In the past I’ve exaggerated and told people I played more shows,’ he [Davy 'O List] admits now. ‘But that’s only because I wished it had been true.’
Dat Barrett zijn tanden poetste tijdens het bezoek aan de Wish You Were Here sessies is iets dat Rick Wright ooit heeft gezegd maar Mark Blake heeft dit verhaal later grotendeels ontkracht op het Late Night forum en in het rocktijdschrift Mojo 211 (2011). Hierover heeft de Heilige Kerk van Iggy de Inuit (sic) ooit bericht: The Big Barrett Conspiracy Theory.
Fielder is net iets te enthousiast wanneer hij zegt dat Nick Mason 'een paar vintage auto's' diende te verkopen om de A Momentary Lapse Of Reason te financieren. Mason gaf enkel een auto in onderpand, zoals hij zelf schrijft in Inside Out:
In my particular case I was a bit short of ready cash for the millions required, so I eventually went down to the upmarket equivalent of the pawn shop and hocked my 1962 GTO Ferrari.
Het bovenstaande is natuurlijk kommaneukerij van een Floyd fanaat met teveel tijd. Fielders tekst is een consequent, coherent geheel zonder naar de een of andere stroming over te hellen (het zogenaamde Waters versus Gilmour kamp om niet van de Barrett fanatici te spreken). Het boek is bijgewerkt tot en met Waters' The Wall tournee (zomer 2013) en de auteur kan er ook niet aan doen dat zijn statement dat The Division Bell 'vrijwel zeker het laatste studioalbum van Pink Floyd is' ondertussen aan diggelen werd geslagen.
Beeld
Dikwijls worden woord en beeld onafhankelijk van mekaar samengesteld in dit soort boeken, vaak met een desastreus resultaat, maar ook hier valt het best wel mee.
We starten met een flater van jewelste, waarschijnlijk te wijten aan het te oppervlakkig lezen van bronmateriaal. Profiles, Nick Masons tweede soloalbum, was geen samenwerkingsproject met Mike Oldfield, zoals en in de tekst en onder de foto op pagina 162 staat. Wel zingt Maggie Reilly op Lie For A Lie, samen met David Gilmour. Maggie is natuurlijk te vinden op vijf verschillende Mike Oldfield albums en is medeverantwoordelijk voor enkele van zijn allergrootste hits.
Op bladzijde 155 staat een afbeelding van de single When The Tigers Broke Free, maar de tekst zegt dat het gaat om de 'albumcover van The Wall: Music From The Film'. Er was wel ooit sprake van een The Wall soundtrack en/of een Spare Bricks album, maar die werden nooit uitgebracht. De enige officiële soundtrack van The Wall was een single en geen album. Hebben we reeds gezegd dat we kommaneukers zijn?
De grootste fout staat op pagina 21 waar een foto wordt omschreven als Pink Floyd in de UFO club. Zoals uitvoerig, om niet te zeggen: langdradig, beschreven in een eerder artikel (Pictorial Press selling fake Pink Floyd pictures!) gaat het hier niet om de (zeer tijdelijke) vijfmansformatie Pink Floyd met Syd Barrett, David Gilmour, Nick Mason, Roger Waters en Richard Wright, maar om een geheel andere band, misschien (maar ook niet zeker) Dantalian's Chariot. Het is een spijtige zaak dat Pictorial Press, die de rechten op deze foto bezit, nog steeds niet aarzelt om de foto onder valse voorwendsels aan de man te brengen.
Het is ons opgevallen dat heel wat foto's in het boek van Nederland komen, we vermoeden dan ook dat een en ander duchtig werd vernederlandst, wat enkel toe te juichen valt. Zo zijn er foto's van 1968, genomen in Den Haag (en een enkele in Brussel), Holland Pop Festival 1970, Ahoy 1971, Olympisch Stadion 1972, Ahoy 1977, Utrecht 1977, Rotterdam 1984 (Roger Waters), Feyenoord 1988... Er is ook de cover van The Pink Floyd songbook, een (illegale) Nederlandse gestencilde songteksten compilatie uit 1977 die je kon kopen in elke zichzelf respecterende platenzaak.
Discografie
De discografie, aan het einde van het boek, vermeldt een aantal compilaties niet, hoewel ze wel staan afgebeeld: Master Of Rock, Works. Een echte schande wordt het pas wanneer in de individuele album besprekingen More en Obscured By Clouds niet eens worden vermeld, waarschijnlijk omdat het maar om soundtracks gaat, wat in het geval van Obscured zeer kort door de bocht is.
Besluit
Maar als je een nichtje of neefje hebt dat wil weten waarom je zo gebiologeerd bent door de groep van Dark Side of the Moon of The Wall, kopen die boel. Zelf houden wij het liever bij Pigs Might Fly en Dark Globe, natuurlijk, maar als aperitief kan dit tellen. Het kan alleen maar leiden tot meer.
Update Juli 2017: dit boek is sinds kort ook in een bijgewerkte versie beschikbaar in de ramsj.
♥ Iggy ♥ Libby ♥
Bronnen (anders dan de bovenvermelde internet links):
Blake, Mark: Pigs
Might Fly, Aurum Press Limited, London, 2013, p. 35-36, 99.
Fielder,
Hugh: Behind The Wall, Librero, Kerkdriel, 2014. Nederlandse
editie.
Mason, Nick: Inside Out: A personal history of Pink Floyd,
Orion Books, London, 2011 reissue, p. 291.
